Mazıdağı’na kurulan 1.2 milyar dolarlık tesis bin 500 kişiyle üretime başladı
Türkiye’de ‘’Mardin – Münih hattı’’ deyimiyle göçün simgesi olan Mardin, 1.2 milyarlık yatırım ile Güney Doğu Anadolu’da tersine göçün adresi oldu. Cengiz Holding tarafından yapılan yatırım ile 1.500 kişiye doğrudan istihdam imkanı yaratırken yaklaşık 25 bin kişiye de dolaylı iş imkânı sağladı. Geçen yıl Mardin’de yüzde 25 olan işsizlik oranı bir yılda yüzde 20,6’ya düştü.
Eti Bakır Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri sadece Mardin’de yaşayanlara istihdam sağlamadı. Geriye göçün de adresi oldu. İbrahim Eneş, 30 yaşında laborant uzmanı. Rusya’ya eğitim için gitti. Laborant uzmanı oldu, yıllarca Rusya’da çalıştı. Burada evlendi ve çocukları oldu. Şimdi ailesiyle birlikte baba ocağına kurulan dev tesiste işe başladı. Hasan Erbek, 25 yaşında. İstanbul Üniversitesi İngilizce İşletme mezunu.
İSTANBUL’DAN MARDİN’E GELDİ.
Cengiz Holding tarafından Mardin’in Mazıdağı ilçesinde 1.2 milyar dolarlık yatırımla kurulan Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, kalkınma yoluyla tersine göçün simgesi oldu. 1.500 kişiye doğrudan 25 bin kişiye ise dolaylı yoldan istihdam sağlayan tesis, aynı zamanda yerli gübre ve metal üretimiyle yaklaşık her yıl yurt dışına çıkan
620 MİLYON DOLARIN DA TÜRKİYE’DE KALMASINI SAĞLAYACAK.
Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri Genel Müdürü Emre Kayışoğlu, tesisin bölgenin çehresini nasıl değiştirdiğini; kalkınmanın simgesi olma hikayesini rakamlarla anlattı: ‘’Yatırım aşamasında, tesis tamamlandığında 1.100 kişinin doğrudan çalışması planlanıyordu ancak şu anda bu sayıyı geçtik ve 1.500’e ulaştık. 1.500 kişiden toplam 1.019 kişi Mardin sınırları içinden istihdam edildi. Yerel istihdama katkı prensibi bizim için çok önemli ve bu nedenle bin 19 Mardinli çalışanın 847’si ise Mazıdağlılardan oluştu. Şöyle bir örnek vereyim, şu anda fabrikaya yakın olan 2 köyün istihdam edilebilir nüfusunun nerdeyse tamamı tesislerimizde çalışıyor. Fabrikamıza sınır olan Kocakent köyünden 900 kişi inşaat aşamasında istihdam edildi. Şu anda ise 1.500 kişilik fabrikanın 200’ü Kocakent sakinlerinden oluşuyor. Bu ise şu anlama geliyor; her evden bir kişi tesisimizde çalışıyor.’’
İŞSİZLİK ORANI DÜŞTÜ
Kayışoğlu, bir kişinin bile işe girmesinin kendileri için çok önemli olduğunu ifade etti: ‘’İnşaat aşamasında 5 bin kişiye doğrudan, 25 bin kişiye dolaylı iş imkânı sağladık. Tesis üretime başlayınca da 1.500 kişilik bir kadromuz oluştu. Mardin’in nüfusu yaklaşık 800 bin ve 200 binkişi ise 18 yaş üstü hesaplanıyor. Mardin’de geçen yıl işsizlik oranı yüzde 25 idi. Şimdi ise bu rakam yüzde 20,6’ya inmiş durumda. Bu rakamlar tesissimizin bölgeye etkisini gösteriyor. Ekosistem geliştikçe bu rakamların olumlu yönde değişeceğini öngörüyoruz.’’
MÜHENDİSLER GERİ DÖNDÜ
Kayışoğlu sadece işçilerin değil beyaz yakalıların da Mardinli olmalarına dikkat ettiklerini ve Mardin’den Türkiye’nin dört bir yanına göç eden mühendislerin, yöneticilerin memleketlerine dönmelerini sağladıklarını söyledi. Tesisin sahip olduğu özellikler yüzünden yabancıların da dikkatini çektiğini belirten Kayışoğlu, yabancı uyruklu 36 çalışan ile Mardin’e uluslararası köprü kurduklarını ifade etti.
İLÇENİN NÜFUSU ARTTI
Emre Kayışoğlu, yapılan yatırım ile hem Mardin’in hem de Mazıdağı’nın çehresinin değişmeye başladığına da dikkat çekti: ‘’ Mazıdağı’nın 2014 yılında 33 bin 70 olan nüfusu 2015’de 33 bin 930’a, 2016’da 33 bin 972’ye, 2017’de 34 bin 745’e ve 2018’de ise 35 bin 757’ye yükseldi. Bu rakamlar bize Mazıdağı’nın bölgede çekim merkezi olduğunu gösteriyor.
Hatta sadece Mardin’i değil bölgeyi de etkiledik. İstihdamda Mardin’den sonra 139 çalışan ile Diyarbakır ikinci sırada geliyor.
LOKANTA SAYISI 20 KAT, KİRALAR 3 KAT ARTTI
Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, ilçede de büyük gelişime neden oldu. Kayışoğlu bu değişimi de anlattı: ‘’2012 yılında Mazıdağı bir kasaba gibiydi.2012’de sadece bir lokanta olan ilçede şimdi 20’nin üzerinde yeme içme mekânı ve kafeler açıldı. Sadece 3 olan berber sayısı ise yine 20’nin üzerine çıktı. O dönemde yüksek katlı binaların sayısı bir elin parmakları kadar yokken şimdi şehirde siteler kurulmaya başlandı. Artık ilçede 2 futbol takımı ve 1 spor salonu buluyor. Bu gelişim doğal olarak bazı fiyatların artmasına da neden oldu. Daha önceleri 400 – 500 lira olan kiralar bin 200 liraya yükseldi.’’
AYLIK 10 MİLYON LİRALIK KATKI
Kayışoğlu, ilçenin ekonomik girdisine aylık 10 milyon liralık katkıda bulunduklarını söyledi: ‘’Mazıdağı’na sadece istihdam sağlamıyoruz. Prensip olarak ihtiyaçlarımızı da Mazıdağı’ndan temin ediyoruz. İlçeye maaş gelirinin yanı sıra satın almalar yoluyla yaklaşık ayda 10 milyon TL bırakıyoruz.’’
TEKNOLOJİ ÜSSÜ
Son teknolojilerin kullanıldığı tesiste, tasarım ve yapım aşamasında dünyanın önde gelen mühendislik şirketlerinden 22 ülkeden 285 yabancı mühendis Mazıdağı’nda Türk mühendisler ile birlikte çalıştı.
DÜNYADA ÖRNEĞİ YOK
Kayışoğlu tesis hakkında ise şu bilgileri paylaştı: “Metal geri kazanım ile entegre olan tek tesis Türkiye’de. Dünyada metal geri kazanım tesisleri var. Ancak gübre ile entegre olan tek tesis bizimki. Fabrikamız yılda 350 milyon dolarlık gübre, 270 milyon dolarlık metal ithalatının da önüne geçecek. Türkiye, gübre üretiminde kullanılan hammaddede bakımından yüzde 95 oranında dışa bağımlı bir ülke. Türkiye yıllık 5 milyon ton olan gübre tüketiminin yarısını ithal ediyor. İthalata yılda 1.1 milyar dolar para ödüyoruz. Kaldı ki; bu fabrika hammaddesinin yüzde 90’nını yurt içinden sağlayacak. Zaten, diğer yüzde 10’luk bölümü ise doğalgaz. Fabrikamızın elektriğini de fabrikamızda üreteceğiz. Sektörde kendi kendine yeten tek fabrika olacak. Hammadde konusunda da dışa bağımlı olmayacağımız için ürettiğimiz gübre ithalatın direk olarak önüne geçecek”
ÇALIŞANA YÜZME HAVUZU VE HOBİ BAHÇESİ
1 milyon 580 bin metrekare alana yayılan Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri’nde çalışanlar için sosyal tesisler de bulunuyor. Açık yüzme havuzunun yanı sıra açık ve kapalı spor salonları, hobi bahçesi bulunuyor. Çalışanlar arası spor turnuvaları düzenleniyor. Geçtiğimiz 5 yıl içerisinde 15 bin 400 ağaç dikimi gerçekleştirilen tesiste 3 km uzunluğunda yürüyüş parkuru da bulunuyor.