“Haya ve iman bütünüyle birbirlerinin arkadaşlarıdır. İkisinden birisi kalkarsa diğeri de kalkar.” Haya, nefsin çirkinliklerinden geri durmasıdır. Haya insana ,şehvetin cezbettiği çirkinlikleri reddetmek için konulmuştur. Haya ( utanma duygusudur).insanı diğer yaratılmış şeylerden ayıran ,en şerefli kılan da haya sahibi olmasıdır. Utanma duygusu ,insanın iftetini korumasını sağladığı gibi kemale ermesinede vesile olur ki ,kemale ermek ancak ve ancak haya sahiplerine nasib olur.Gayret ile elde edilen haya duygusu, insanı her türü kötü ve şer olan işlerden korur.”Şüphesiz her dinin huyu/ karekteri vardır . İslam’ın da huyu / karekteri haya ( Utanmak) dır. İşte bundan dolayıdır ki Hz. Peygamber sav. ” Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim. ” buyurmuştur. Bütün insanlığa gönderilen sevgili peygamberimiz,önderimiz ve rehberimiz ,ben güzel ahlakı tamamlak için gönderildim derken bize yani ümmetine hangi mesajı veriyordu. Günümüzde en çokta bu güzelliği ve erdemimi kaybetik acaba ,anne ve babaların ızdırapları bundan dolayımıdır? Veya toplumda şu yaşadığımız insanlığa sığmayan davranışların temelide bumudur? Yani biz utanma duygumuzu mu yitirdik.küçüğün büyüye saygısının azaldağı , büğüğün sevgisinin son derece azalması da bunun yani hayanın eksikliğindenmidir,ne dersiniz.Enes( r.a.)şöyle demiştir: Rasullah( s.a.s.) şöyle buyurdu: “Hayasızlık her ne şeyde olursa onu kirletir, haya da her ne şeyde olursa onu süsler”Çekinme duygusu veya korkusu olmayan bir toplumda insanlar birbirine her türlü kötülüğü yaparlar.Eğer bir toplumda haya hakim değilse,haya sahibi insanların onlar uyarması ve onlara yön vermesi gerekir, belkide geçmişten en çok özlemini duyduğumuz şeydir bu.Sokakta oynayan çocuğumuza sahib çıkan amcalar ,teyzeler onların bir hatasını gördümü onları kendi öz evlatları gibi uyarır nasihat eder, ve çocuklarda onlara saygıda kusur etmezlerdi. İşte böyle güzelikleri kaybeden bir toplum haline geldiğimizden dolayı ,evlatlarımızı ve bu nesli yetiştirmekte zorlanıyoruz. İnsan eşrefi mahluk olarak yaratılmıştır , bütün yaratılmışların en mükemelidir.Çünkü akıl ve haya ile en üstün mertebeyi almıştır ,onun için sorumlulukları da ağırdır.insanlığın kurtuluşuda yine insanın güzel ahlakı ile önderlik etmesine bağlıdır.İşte sevgili peygamberimizin ( s.s.s) güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderilmesi, biz ümmetinin bunu örnek alarak ,en güzel şekli ile yaşamamızın gereği değilmidir? Gerçekten, insanı yücelten onun anlaşı ve davranışıdır. Anlayışımızın ve davranışımızın kemale ermesi dua ve temennisi ile