Kompleksi Reddeden Bir Kültürün İzini Süren İki Kıymetli: Neriman Altındağ Tüfekçi, Nida Tüfekçi

Türk Sanat Müziği haline getirilen Osmanlı Musikisi’nin terimlerinden teganni, kadın solistlerden Neriman Altındağ Tüfekçi ile Türk Halk Müziği’ne taşınmıştır. Bu bağlamda Tüfekçi’yi, teganni geleneğini 1970’lere taşıyan Özdal Orhon’un Türk Halk Müziği’mdeki karşılığı olarak görmek mümkündür.

Tüfekçi sadece bu özelliğiyle farklı bir yerde durmamıştır. Onu, onunla müzik yoluna çıkan hemcinslerinden ayıran başka bir özelliği, Türk Halk Müziği’nin her formuna ait eseri sorun yaşamadan seslendirmesinin yanında, o eserlerde anlatılan hikâyeyi hissetmesi ve dinleyicisine hissettirmesidir.

Sözü onun müzik kariyerinden açanlar doğal olarak Nida Tüfekçi’yi de anmadan edemezler ama önemli bir teferruatı es geçerler: Türk Halk Müziği’nin nitelikten taviz verilmeden kitleselleşmesi için adım atan ve atılmasını sağlayan bu iki isim birbirlerini gölgelememişler, her daim beslemişlerdir. Birlikte arzıendam ettikleri programlarda da bu fiil pratiğe dökülmüştür.

Onlar bu şekilde hareket ederek aslında Gaston Bachelard’ın bir kitabına da verdiği adla Mekanın Poetikası’na vâkıf olduklarını gözler önüne sermişlerdir.

Bu başlık sanıldığı gibi sadece mekâna göre davranış sergilemeyi değil, aynı zamanda mekânı şiirle bezemeyi de çağrıştırmayı amaçlamaktadır.

Tüfekçi ikilisi sahnede yerlerini alırlarken yanlarından ayrılmayan şiirdir ve onlar mekânla birlikte şiire de saygı gösterdikleri için, onlara sabitlenen sadece bir müzik eserini dinlemez, şiirini de okur.

Tüfekçi ikilisi, içi her daim layıkıyla doldurulamayan derleme çalışmalarına imza atarlarken, derledikleri eserlerin kaynağında bulunan isimlere saygıda kusur etmeme kültürünü, geleneğini benimsedikleri ve benimsettikleri için de unutulmamışlardır.

Onların baş tacı edilmelerine vesile olan; ilkeli, tutarlı, inandırıcı, samimi, hakiki olmalarıdır. Bu özellikleri onlar, önce izini sürdükleri kültüre, geleneğe saygı gösterdikleri için, hayatlarının merkezine yerleştirmişlerdir.

Neriman Altındağ Tüfekçi, kadın vokallerin, Nida Tüfekçi de bağlamaya gönül düşürenlerin alteregolarında bulundurdukları isimlerdir ve başarılı olmalarını önce kendilerine değil, alteregolarını mekân tutanlara borçlu olduklarını her daim dile getirmişlerdir.

Onların nazarında bir eseri sadece yorumlamak yetmez; icra etmek de gerekir. Eserle halleşen, icra sayesinde eserin  özünü dejenere etmeden dinleyiciyle buluşmasına yardımcı olur.

Eserleri icra yöntemiyle hissettirmelerinde folklor dâhil olmak üzere sosyal bilimlerin diğer alt dallarından haberdar olmaları etkilidir.

Sosyal bilimlere, fen bilimleri ve matematik de eklenebilir. Zira kuru gürültüden arındırılmış kulak, eserlerin matematik ve fen bilimlerinin ince ayarından ziyadesiyle nasiplendirildiğini kavramakta gecikmeyecektir.

Neriman Altındağ Tüfekçi ile Nida Tüfekçi, Türk Halk Müziği’nin dağarcığındaki eserleri, yerelliğin laubaliliğiyle yüzgöz olmadan  ve kompleksten kompleks devşirmeden icra etmişlerdir.

Kültürün, kompleksi elinin tersiyle ittiğinin bilincinde olanlar çoğaldıkça Neriman Altındağ Tüfekçi ile Nida Tüfekçi’nin adları anılmaya devam edecektir.